Ryzyko zawodowe– definicja
Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych będących wynikiem zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy, lub związanych ze sposobem pracy w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – Dz. U. Nr 169 z 2003 r., poz. 1650 z późn. zm.)
Ryzyko zawodowe i jego ocena
Najważniejszą podstawą prawne regulujące kwestie związane z ryzykiem zawodowym i jego oceną jest to Kodeks pracy, jak również
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z dnia 26 września 1997 roku.
Czytaj również: https://mtzbhp.pl/karta-szkolenia-wstepnego-bhp-2022/
Czy ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkowa?
Zgodnie z powyższymi aktami prawnymi na pracodawcy ciąży obowiązek dokonywania regularnej oceny ryzyka zawodowego na każdym stanowisku w zakładzie pracy.
Polega to na określeniu prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia i wysokości związanych z nim strat – rozumianych jako straty materialne, utrata zdrowia, a nawet życia. Na podstawie przeprowadzonej oceny pracodawca musi sporządzić dokumentację i podjąć konieczne środki ostrożności dla ochrony zdrowia pracowników.
🚦Czy należy aktualizować ocenę ryzyka zawodowego o Covid❓❓
❌Nadinterpretacja przepisów odnośnie oceny „koronaryzyka” doprowadziła do tego, że wszystkie firmy w Polsce rozpoczeły aktualizację oceny ryzyka zawodowego dla swoich pracowników o zagrożenie wirusem SARS-CoV-2. Natomiast aktualizacji oceny ryzyka zawodowego powinno się poddać tylko w tych zakładach, gdzie jest ono zagrożeniem zawodowym (np. na oddziałach zakaźnych zajmujących się leczeniem pacjentów chorujących na COVID-19, w stacjach pogotowia ratunkowego, laboratoriach diagnostycznych).
❌W dużym spektrum firm nie jest to zagrożenie zawodowe, więc nie trzeba wprowadzać zmian, uaktualniać oceny ryzyka, przeciwnie zaś trzeba podjąć działania związane z wytycznymi sanitarnymi, ochraniać pracowników i klientów. Na tej samej zasadzie chronimy się w miejscach pracy przed innymi wirusami i bakteriami (choć zwykle nie podejmując nadzwyczajnych środków stosowanych obecnie w przypadku zagrożenia koronawirusem) – nie uwzględniamy ich w ocenie ryzyka, z wyjątkiem placówek, instytucji i firm, gdzie występuje (regulowane odpowiednimi przepisami) zawodowe narażenie na czynniki biologiczne. www.mtzbhp.pl
Kodeks pracy a ryzyko zawodowe
Art. 226 Kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek informowania pracowników o poziomie ryzyka zawodowego, źródłach zagrożenia, skutkach i metodach ochronnych. Zapis ten obliguje pracodawcę do dokonywania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz podejmowania niezbędnych działań profilaktycznych eliminujących lub zmniejszających wskazane ryzyko do tzw. ryzyka akceptowalnego.
Ocenie powinno zostać poddane każde stanowisko pracy, a w celu usunięcia zagrożenia i zapewnienia bezpieczeństwa konieczne jest podjęcie wszelkich środków ochrony zbiorowej, jak i indywidualnej.
Ponadto art. 1041 wymienionej ustawy zobowiązuje pracodawcę do sprecyzowania w regulaminie pracy zasad dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym ochrony przeciwpożarowej. Każdy pracownik powinien zostać również poinformowany o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą. Zgodnie z art. 222 & 2 pracodawca musi prowadzić rejestr prac powodujących zagrożenie szkodliwymi czynnikami biologicznymi.
Podejmowane działania z zakresu bezpieczeństwa i higieny powinny być wynikiem współpracy pracodawcy i pracowników. Pracownicy lub ich przedstawiciele powinni informować pracodawcę o każdym ewentualnym zagrożeniu w obrębie poszczególnych stanowisk pracy. Natomiast ten powinien uzgadniać z nimi lub ich przedstawicielami podejmowanie działania z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przepisy Kodeksu pracy znajdują potwierdzenie w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przez środowisko pracy rozumie się środowisko wykonywania obowiązków zawodowych, które warunkowane jest czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi. Natomiast zagrożenie to naruszenie prawidłowych warunków środowiska – miejsca pracy, mogące być przyczyną wypadku lub choroby.
Na mocy wskazanych aktów prawnych pracodawca zawsze musi przedsięwziąć odpowiednie środki zapobiegawcze likwidujące lub zmniejszające prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń na stanowisku. Podstawowym działaniem jest więc ocena ryzyka zawodowego pozwalająca dostosować warunki pracy poprzez wdrożenie nowych rozwiązań technicznych zastępujących przestarzałe metody pracy.
Również w tej ustawie ryzyko zawodowe definiowane jest jako niepożądane zdarzenia zaistniałe w środowisku pracy, a mogące powodować u pracowników problemy zdrowotne.
Zgodnie z art. 227&1 Rozporządzenia pracodawca jest zobowiązany do przygotowania odpowiedniego środowiska pracy i bezpiecznych stanowisk pracy,
prawidłowo wyposażonych, chroniących pracowników przed ewentualnymi zagrożeniami i oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia,
powodujących chorobę zawodową, jak inne choroby spowodowane warunkami pracy.
Szczegółowe rozporządzenia dotyczące ryzyka zawodowego
Ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzana na wszystkich stanowiskach pracy i dla wszystkich zagrożeń zawodowych, jednak dla pewnych grup czynników ustawodawca przewidział osobne wymagania.
Szczegółowe regulacje w zakresie oceny ryzyka zawodowego dla czynników chemicznych, biologicznych, hałasu i drgań mechanicznych oraz ręcznych prac transportowych zapisane zostały
w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki oraz rozporządzenie zmieniające z 2020, Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne,
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych, Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych.
Każdego pracownik musisz poinformować o wprowadzonych zmianach i przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podstawy do opracowania ocena ryzyka zawodowego to:
- Dane techniczne o obiekcie lub procesie.
- Dokumentacje UDT i DTR.
- Środowisko pracy.
- Zadania wykonywane przez pracowników w trakcie ocenianego stanowiska pracy.
- Obserwacja zadań wykonywanych poza ocenianym stanowiskiem pracy.
- Obserwacja przebiegu pracy (sprawdzenie czy praca wykonywana jest zgodnie z instrukcjami stanowiskowymi, procedurami, zarządzeniami, poleceniami).
- Wyniki pomiarów czynników szkodliwych i niebezpiecznych, wydatków energetycznych występujące na stanowisku pracy.
- Obserwacja czynników zewnętrznych, które mogą wpłynąć na stanowisko pracy (np. prace wykonywane przez pracowników firm obcych),
- Stosowane narzędzia, sprzęt pomocniczy, urządzenia, maszyny.
- Stosowane środki ochronne i zabezpieczające.
- Analiza stanu BHP, zaistniałych wypadków i chorób zawodowych oraz wszystkich innych zagrożeń występujących na ocenianym stanowisku pracy.
- Wywiad z pracownikami.
- Charakterystyki stanowisk pracy.
- Przepisy prawne i normy techniczne.
Wyniki kontroli i monitorowania stanu BHP.
Oceny ryzyka zawodowego metoda RISK SCORE
Jedną z najbardziej przystępnych i uniwersalnych jakościowych metod oceny ryzyka zawodowego jest metoda wskaźnika ryzyka.
Stosuje się ją do oceny stanowisk i procesów pracy, w których następują częste zmiany ekspozycji zatrudnionych pracowników na czynniki środowiska pracy
Wzór stosowany w tej metodzie
R = S * E * P
- R-WSKAŹNIK POZIOMU RYZYKA
- S-POTENCJALNE SKUTKI ZAGROŻENIA
- E-EKSPOZYCJA NA ZAGROZENIE
- P-PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTAPIENIA ZAGROZENIA